KOʻHNA TUPROQQAL’A YODGORLIGI-POYTAXTMI YOKI SAROY?

Abstract

Annotatsiya: Ushbu maqolada Xorazmning qadimiy madaniyatining birinchi darajali yodgorligi hisoblangan Tuproqqal’a manzilgohi atroflicha tahlil qilinadi. . Milodiy II-IV asrlarda Qadimgi Xorazm davlatining poytaxti hamda undan keyingi davrlarda esa, harbiy istehkom vazifasini oʻtagan Tuproqqa’la manzilgohi antik davrda Xorazm va unda kechgan siyosiy, iqtisodiy, etnomadaniy masalalarini oʻrganishda muhim ahamiyat kasb etadi. Yodgorlik oʻsha davrdagi yuqori koʻlamdagi harbiy arxitektura yutuqlari namunasida qurulganligi va hali hanuz uning asosi mustahkam tarzda saqlanib qolgaligi e’tiborimizni tortmay qolmaydi. Bundan tashqari, Tuproqqal’adan topilgan tamgʻa shakllarining ajoyib ulugʻvorligi, loydan yasalgan haykallar, kichik terrakota haykalchalar, hayratlanarli tarzda qurulgan monumental me’morchilik, rangtasvirlarning boy diapazoni hamda grafik manzarali murakkab tasvirlari qarshimizda buyuk Kushon va Xorazm madaniyatining yaqqol tasvirini mujassamlantiradi. Avvalo ,mazkur maqolada qal’aning oʻrganilish darajasi, manzilgoh joylashuv oʻrni va yodgorlik tuzulishi , undan topilgan arxeologik topilmalar va soʻngra uning qurulishi bilan bir qatorda antik Xorazm jamiyatida kechgan siyosiy voqealar hamda qay tarzda tanazzulga yuz tutganligi keng koʻlamda ochib beriladi.